Niedziela, 13 października 2019

W Polsce – dzień wyborów parlamentarnych. My niedzielę mieliśmy zacząć od Mszy Św. w mieście Giumri, jakieś dwie godziny drogi od Erywania. Nasz kierowca spóźnił się jednak znacznie więcej, niż „kwadrans akademicki” i na nabożeństwo przyjechaliśmy spóźnieni. Ale to Kościół wschodni, z dużą ilością pieśni i gestów, kiedy więc weszliśmy do świątyni, nie było nawet jeszcze przejścia ztacą. Tak jeszcze przez godzinę uczestniczyliśmy we Mszy Św… po ormiańsku. Brodaty duchowny stał tyłem do wiernych, spalono dużo kadzidła, kilka razy ołtarz zasłonięto kurtyną, jak w teatrze. Panie zasłaniały włosy białymi lub czarnymi chustami. Zachwycił nas śpiew żeńskiego chóru, choć nie rozumieliśmy ani słowa.

Po Mszy Św. udaliśmy się na spotkanie z uczniami szkoły polonijnej w Giumri. Podczas części „towarzyskiej” zostaliśmy poczęstowani herbatą i nakarmieni. Znów, jak w Erywaniu, rozmowy toczyły się wokół podobieństw i różnic życia w Polsce i w Armenii, śpiewaliśmy też piosenki – po ormiańsku gospodarze, po polsku wszyscy razem. Następnie nasi uczniowie, w ramach części „oficjalnej”, przedstawili przygotowane w Polsce prezentacje multimedialne na temat polskiej geografii, historii, kultury, kuchni itp. Przedstawiciele obu Polonii, z Erywania i Giumri, zabrali nas na spacer po mieście.

Giumri to drugie pod względem wielkości miasto w Armenii. W roku 1988 miasto bardzo ucierpiało podczas trzęsienia ziemi. Runęły wówczas wszystkie wyższe budynki, zagrzebując pod gruzem tysiące mieszkańców. Niektórych domów dotąd nie odbudowano i wyglądają, jak tuż po katastrofie. Dlatego w Giumri dominuje zabudowa parterowa lub jednopiętrowa – żeby historia się nie powtórzyła.

Chodziliśmy malowniczymi, ukwieconymi uliczkami, zwiedziliśmy kilka kościołów. Dłużej zatrzymaliśmy się przed jakąś zrujnowaną willą, w której kręcono znany, ormiański film. Udzieliliśmy też wywiadu dziennikarce, zainteresowanej całym projektem.

Kolejną atrakcją było wspólne „ognisko” w lesie, nad górską rzeczką. De facto „ognisko” rozpalono w czymś na kształt wielkiego grilla lub kominka, ponieważ w Armenii nie wolno wzniecać ognia bezpośrednio na ziemi – jest zbyt sucho. Czekając na kiełbaski i lawasz, uczyliśmy naszych miłych gospodarzy europejskich tańców ludowych … i dyskotekowych. Udało nam się m.in. nakręcić polsko-ormiański teledysk do piosenki Bruno Marsa. Jak widać, współpraca i wymiana kulturowa kwitły. Żegnając się z Polonią z Giumri, wręczyliśmy im drobne upominki z Polski: koszulki, plecaczki, kubki, artykuły piśmiennicze i oczywiście podobiznę patrona naszej szkoły – Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Nocny powrót do Erywania urozmaicaliśmy sobie wspólnym śpiewaniem. Przez szybę podziwialiśmy też Armenię – z jednej strony na tle czarnych gór zachodziło czerwone słońce, z drugiej strony nad czarnymi górami wschodził ogromny, żółty księżyc. Bardzo wyraźnie widać było też gwiazdy.

W tym miejscu wspomnę o drogach w Armenii i tamtejszym stylu jazdy. A zasługuje to na osobny akapit. Otóż drogi są kręte i wiją się w górę lub w dół – wymusza to górskie otoczenie. Dlatego podróż nie jest nudna i można liczyć na ciekawy widok z okna. Masowo występujące dziury w asfalcie łatane są innym asfaltem, smołą, a nawet pokruszonym gruzem. Dlatego apeluję, nie narzekajmy nigdy więcej na polskie drogi. Ormiańscy kierowcy jeżdżą szybciej, niż pozwalają na to przepisy drogowe w naszym kraju, trąbią.Pierwsze wycieczki busem były więc dla nas zaskakującym przeżyciem, lekko podnoszącym poziom adrenaliny w organizmie.